Tijdens een recente online rooftocht naar boeken stuitte ik op eDelivery, een service die mijn favoriete boekenboer Better World Books eerder dit jaar lanceerde. Het werkt zo: tweedehands boeken worden door de online winkel on demand omgezet naar een digitaal bestand, dat vervolgens naar de koper wordt gestuurd.

In eerste instantie was ik positief: wat een vernieuwende manier om mensen voordelig te laten lezen! Ik hield echter subiet op met goedkeurend knikken toen ik verderlas:

“…Your book is sent to be cut and scanned…”
“…Your pages are individually separated from the book…”
“…The pages separated to create your digital book are always recycled…”

Wait, what? Worden fysieke boeken opgeofferd om digitale exemplaren te creëren? Als er iets me het gevoel geeft dat het einde van dodebomenboekentijdperk nakende is, is het eDelivery wel. Zelfs de gebruikte-boekenmarkt is niet meer veilig.

Gat in de markt?
Het bestaan van deze service is interessant. Het moet Better World Books de nodige (riskante) investeringen hebben gekost, terwijl de online boekengigant alles doorgaans zo snel en vooral goedkoop mogelijk doet. Het bedrijf opereert in een markt waar snelheid en grote hoeveelheden van levensbelang zijn vanwege de lage marges. Dat betekent dat men het digitaliseren van tweedehands boeken blijkbaar als een gat in de markt ziet.

Versnipperaar
Ik zal eerlijk zijn: het idee dat mogelijk puntgave boeken in de versnipperaar worden gegooid, zit me niet lekker. Niet dat ik geen voordelen zie aan e-books; ik heb er zelf ook een paar. Ze zijn natuurlijk ‘mobieler’ dan papieren boeken en hebben een handige zoek-, kopieer- en hyperlinkfunctionaliteit. Heel praktisch allemaal.

Voor zover de pluspunten. Ik vind de snelheid van scrollen en bladeren op E Ink-schermen nog steeds om te huilen. En weg zijn de mooie omslag, kaft, papiersoort, bladspiegel en een eigenzinnig lettertype. Dingen die ofwel onmogelijk zijn, ofwel opzettelijk worden vermeden in e-books. Digitale boeken moeten immers met zo veel mogelijk software, apparaten en beeldschermresoluties overweg kunnen – en dat zijn er tegenwoordig nogal wat. Voor franje is geen plaats, terwijl die boeken juist een eigen karakter kan geven. En dan is er nog ‘the thrill of the hunt’, het genot van het zoeken naar en onverwacht vinden van mooie exemplaren, die er bij e-books (nog) niet is.

Geen bezwaar
Ik realiseer me dat al die argumenten erg subjectief zijn. Ik heb geen principiële bezwaren tegen eDelivery, anders dan deze blogster (lees ook de reactie van een marketingbobo van Better World Books). Ze doet het voorkomen alsof de service vergelijkbaar is met de doodstraf, want in het geval van een (in mijn ervaring zeldzame) fout bij het bezorgen gaat een onschuldig boek voorgoed verloren! Oh, the humanity! Daarbij: sinds wanneer hebben papierliefhebbers recht op iets wat ze niet kochten? En waarom zou hun belang boven dat van e-bookenwurmen gaan?

Ik zou heel anders tegenover eDelivery staan als het omzetten van boeken inhield dat minder mensen ze zouden lezen, of dat er kennis en cultuur verloren zouden gaan, als ware het een boekverbranding. Maar waarschijnlijk gebeurt nu het omgekeerde: omdat de e-books van Better World Books onbeveiligde PDF’s zijn, zullen boeken snel hun weg vinden naar torrent- en andere filesharingnetwerken. En “the Internet doesn’t forget”, zoals we allen weten.

Kansen en gevaren
Dat brengt me net als de blogster op de belangrijke vraag hoe blij auteurs en uitgevers zijn met eDelivery. Zullen die DRM-beveiliging eisen, of een garantie dat de winkel slechts één digitale kopie maakt en het gescande exemplaar direct de papierbak in gaat? Vinden ze het wel wenselijk dat winkels creatief aan de slag gaan met hun intellectueel eigendom, zeker als zij er geen voordeel van hebben? De weerstand tegen nieuwe online distributievormen kan groot zijn, dat hebben we de afgelopen 15 jaar wel gezien. De digitale wereld biedt rechthebbenden grote kansen én gevaren.

Zelf hou ik het voorlopig maar bij dodebomenboeken. Heerlijk simpel. Als u mij nu wilt excuseren, ik ga even wat kaften aaien.